تست و بررسی درگاه پرداخت با استفاده از Postman + شبیه‌سازی خرید

آموزش تست و بررسی درگاه پرداخت با استفاده از Postman + شبیه‌سازی خرید فیک

🔹 مقدمه
با رشد روزافزون خدمات آنلاین و توسعه بسترهای تجارت الکترونیک، راه‌اندازی درگاه پرداخت امن و کارآمد به یکی از الزامات اصلی هر سامانه تبدیل شده است. با این حال، پیش از عملیاتی‌شدن این درگاه‌ها، لازم است فرآیندهایی نظیر تست، شبیه‌سازی تراکنش و ارزیابی واکنش سرور با دقت بالا انجام شود تا از بروز خطاهای احتمالی در محیط واقعی جلوگیری گردد.

یکی از چالش‌های رایج در این مسیر، اجرای تراکنش‌های شبیه‌سازی‌شده‌ای است که بدون انتقال واقعی وجه، منجر به بررسی دقیق رفتار سیستم پرداخت شود.

در این میان، ابزارهایی مانند   Postman نقش کلیدی ایفا می‌کنند. این ابزار قدرتمند به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا بدون نیاز به پرداخت واقعی یا اتصال به سیستم‌های بانکی، درخواست‌های API را به صورت دقیق و کنترل شده ارسال کرده و پاسخ‌های دریافتی را به‌طور لحظه‌ای بررسی کنند. این روش نه تنها روند توسعه را تسریع می‌بخشد، بلکه امنیت و اطمینان خاطر بیشتری برای تیم‌های فنی فراهم می‌آورد.

در این مقاله، که در بستر آموزشی maraadارائه می‌شود، قصد داریم نحوه تست و شبیه‌سازی درگاه پرداخت را با استفاده از Postman به‌صورت کامل و کاربردی بررسی کنیم. از تنظیم درخواست‌ها گرفته تا دریافت پاسخ و مدیریت توکن‌های احراز هویت، تمامی مراحل به زبان ساده و قابل فهم تشریح خواهند شد تا بتوانید با اطمینان بیشتری درگاه پرداخت خود را پیش از انتشار نهایی آزمایش و ارزیابی نمایید.

آموزش Postman

🔸 بخش اول: Postman چیست و چرا استفاده از آن ضروری است؟
در فرآیند توسعه‌ی سیستم‌های نرم‌افزاری مدرن، به‌ویژه سامانه‌هایی که بر پایه‌ی تبادل داده از طریق API طراحی شده‌اند، استفاده از ابزارهای تست و تحلیل، نقش کلیدی در تضمین کیفیت و عملکرد ایفا می‌کند. Postman یکی از پرکاربردترین و محبوب‌ترین ابزارهای موجود در این زمینه است که با فراهم‌کردن محیطی گرافیکی، ساده و قدرتمند، به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا به‌راحتی و بدون نوشتن کد، درخواست‌های HTTP را ارسال کرده و پاسخ‌ها را تحلیل کنند.

این ابزار که به‌صورت گسترده در تیم‌های فنی شرکت‌ها و پلتفرم‌های آموزشی مانند ماراد مورد استفاده قرار می‌گیرد، امکان تست و اشکال‌زدایی APIها را در زمان توسعه، بدون نیاز به محیط عملیاتی واقعی، فراهم می‌سازد. Postman با پشتیبانی از انواع متدهای HTTP مانند GET، POST، PUT و DELETE، بستری فراهم می‌آورد تا توسعه‌دهندگان منطق و پاسخ‌گویی سرویس‌های خود را در شرایط مختلف ارزیابی و اصلاح نمایند.

از جمله مزایای مهم این ابزار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
•    قابلیت ارسال درخواست به انواع APIها تنها با چند کلیک ساده
•    امکان تنظیم دقیق اجزای درخواست نظیر Header، Body، پارامترها، و توکن‌های احراز هویت؛
•    مشاهده و تحلیل لحظه‌ای پاسخ سرور به همراه کد وضعیت، مدت زمان پاسخ‌گویی و محتوای بازگشتی

تست  API با Postman
استفاده از Postman نه‌تنها در تست و شبیه‌سازی سرویس‌های پرداخت یا هر نوع API دیگر ضروری است، بلکه به تیم‌های توسعه کمک می‌کند تا فرآیند مستندسازی و کنترل نسخه‌ی APIهای خود را نیز با دقت و انسجام بیشتری مدیریت کنند. در مسیر آموزش تخصصی در ماراد نیز این ابزار به‌عنوان یکی از ستون‌های اصلی در آموزش تست حرفه‌ای APIها معرفی می‌شود و آشنایی کامل با آن، برای هر توسعه‌دهنده‌ای یک مهارت ضروری به شمار می‌رود.

🔸 بخش دوم: درگاه پرداخت چگونه کار می‌کند؟
پیش از آغاز فرآیند تست، ضروری است که شناخت دقیقی از مکانیزم عملکرد درگاه پرداخت داشته باشیم. درگاه پرداخت به‌عنوان واسطی میان خریدار، فروشنده و شبکه بانکی، مسئولیت انتقال امن اطلاعات تراکنش و هدایت کاربر به مرحله پرداخت را برعهده دارد. در ادامه، روند کلی انجام یک تراکنش در سیستم‌های پرداخت آنلاین به‌صورت مرحله‌به‌مرحله شرح داده می‌شود:
1.    انتخاب کالا یا خدمات: کاربر در سایت یا اپلیکیشن، محصول یا سرویسی را انتخاب کرده و وارد مرحله خرید می‌شود.
2.    کلیک بر روی گزینه پرداخت: پس از تأیید سبد خرید، کاربر با کلیک روی دکمه‌ی «پرداخت»، وارد فرایند تسویه حساب می‌شود.
3.    انتقال به درگاه پرداخت: اطلاعات تراکنش برای درگاه پرداخت (مانند زرین‌پال، آی‌دی‌پی و سایر ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت) ارسال می‌شود و کاربر به صفحه‌ی پرداخت منتقل می‌گردد.
4.    انجام عملیات پرداخت: کاربر اطلاعات کارت بانکی را وارد کرده و در صورت موفقیت، پرداخت انجام می‌شود.
5.    بازگشت به سایت و دریافت نتیجه تراکنش: در پایان، درگاه پرداخت نتیجه‌ی عملیات (موفق یا ناموفق بودن تراکنش) را به آدرس برگشتی (Callback URL) ارسال می‌کند تا سیستم بتواند وضعیت خرید را ثبت و مدیریت کند.

در ماراد، یکی از نکات مهم در آموزش توسعه وب و طراحی سیستم‌های پرداخت، درک عمیق این روند است؛ چراکه تنها با شناخت صحیح از ساختار درگاه می‌توان تست دقیق و موثری انجام داد. در این مقاله نیز، ما دقیقاً قصد داریم با کمک Postman، این مسیر را به‌صورت کنترل‌شده و بدون انجام تراکنش واقعی، شبیه‌سازی کنیم تا بتوانیم عملکرد درگاه را بررسی، تحلیل و در صورت نیاز، اصلاح کنیم.

🔸 بخش سوم: مراحل تست درگاه پرداخت با استفاده از Postman
برای ارزیابی صحیح عملکرد یک درگاه پرداخت، باید بتوان فرآیند پرداخت را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله و در محیطی شبیه‌سازی‌شده پیاده‌سازی کرد. ابزار Postman این امکان را فراهم می‌سازد تا بدون نیاز به اجرای تراکنش واقعی، تمامی درخواست‌ها و پاسخ‌ها را با دقت مورد بررسی قرار دهیم. در ادامه، گام‌های اصلی تست درگاه پرداخت (به‌عنوان نمونه با استفاده از زرین‌پال در حالت سندباکس) شرح داده شده است:

✅ گام اول: ساخت درخواست پرداخت

در این مرحله، یک درخواست POST به آدرس API تستی درگاه پرداخت ارسال می‌شود.

•    Method: POST
•    URL: https://sandbox.zarinpal.com/pg/rest/WebGate/PaymentRequest.json
•    Body: (در حالت raw و با فرمت JSON)

{
  "MerchantID": "کد مرچنت تستی",
  "Amount": 10000,
  "CallbackURL": "https://yoursite.com/verify",
  "Description": "تست درگاه پرداخت"
}

در این بخش، MerchantID معرف حساب شما در درگاه است (در محیط سندباکس، از کد تستی استفاده می‌شود)، Amount مبلغ تراکنش بر حسب ریال، و CallbackURL آدرسی است که نتیجه پرداخت به آن بازگشت داده می‌شود.

✅ گام دوم: بررسی پاسخ سرور
در صورت ارسال صحیح درخواست، سرور باید پاسخی با ساختار JSON بازگرداند که شامل یک کلید به نام Authority است. این مقدار در واقع شناسه‌ای یکتا برای تراکنش شبیه‌سازی‌شده محسوب می‌شود و نقش مهمی در گام بعدی ایفا می‌کند.

✅ گام سوم: ساخت لینک پرداخت تستی
با استفاده از مقدار Authority که در پاسخ دریافت شده، می‌توانید لینک ورود به صفحه پرداخت تستی را ایجاد کرده و آن را در مرورگر اجرا نمایید:
https://sandbox.zarinpal.com/pg/StartPay/{Authority}

کافی است مقدار Authority را در بخش {Authority} جای‌گذاری کنید. با باز کردن این لینک در مرورگر، به صفحه‌ی شبیه‌سازی‌شده‌ی درگاه پرداخت منتقل می‌شوید و می‌توانید روند پرداخت را بررسی کنید.

در ماراد، ما بر این باوریم که توانایی تست اصولی و دقیق اجزای فنی پروژه، یکی از مهارت‌های کلیدی برای توسعه‌دهندگان است. با انجام این مراحل، نه‌تنها درگاه پرداخت خود را با اطمینان تست می‌کنید، بلکه تجربه‌ای عملی و ارزشمند در کار با APIها به‌دست می‌آورید؛ آن هم بدون صرف هزینه مالی یا ایجاد تراکنش واقعی.

🔸 بخش چهارم: خرید فیک چیست و چگونه با Postman آن را شبیه‌سازی کنیم؟
در بسیاری از پروژه‌ها، به‌ویژه هنگام تست و پیاده‌سازی درگاه‌های پرداخت، نیاز است بدون انتقال واقعی وجه، یک تراکنش موفق را شبیه‌سازی کنیم. این نوع تراکنش، که اصطلاحاً "خرید فیک" یا تراکنش شبیه‌سازی‌شده نامیده می‌شود، در محیط سندباکس (Sandbox) ارائه‌دهندگان درگاه‌های پرداخت مانند زرین‌پال انجام می‌شود و امکان ارزیابی کامل چرخه‌ی پرداخت، بدون نیاز به جابه‌جایی پول واقعی را فراهم می‌سازد.
در این مرحله فرض می‌کنیم کاربر پس از ورود به صفحه پرداخت تستی، گزینه‌ی «پرداخت موفق» را انتخاب کرده و اکنون نوبت به بررسی نتیجه تراکنش رسیده است.

✅ گام چهارم: ارسال درخواست تأیید پرداخت (Payment Verification)
برای شبیه‌سازی موفقیت تراکنش، باید یک درخواست POST دیگر با اطلاعات تراکنش قبلی ارسال شود تا سرور صحت آن را تأیید کند. این مرحله نقش مهمی در تکمیل فرآیند پرداخت ایفا می‌کند، زیرا بسیاری از سیستم‌ها تنها در صورت موفقیت‌آمیز بودن این مرحله، وضعیت سفارش یا پرداخت را نهایی می‌کنند.

•    Method: POST
•    URL: https://sandbox.zarinpal.com/pg/rest/WebGate/PaymentVerification.json
•    Body: (فرمت JSON)
json
CopyEdit

{
  "MerchantID": "کد مرچنت تستی",
  "Authority": "کدی که از مرحله قبلی دریافت کرده‌اید",
  "Amount": 10000
}

در این درخواست، MerchantID شناسه فروشنده، Authority کد یکتای تراکنش و Amount مبلغ تراکنش است که باید دقیقاً با مقدار درخواست اولیه یکسان باشد.

در پاسخ به این درخواست، در صورت موفقیت‌آمیز بودن تراکنش، سرور پیامی حاوی وضعیت پرداخت (Status) و اطلاعات تأییدشده را ارسال خواهد کرد. این پاسخ نشان‌دهنده آن است که شبیه‌سازی خرید با موفقیت انجام شده و درگاه پرداخت در شرایط کنترل‌شده به درستی عمل کرده است.

در ماراد، ما بر این باوریم که آموزش عملی و تست‌محور، بهترین مسیر برای یادگیری مفاهیم فنی است. به همین دلیل این راهنما می‌تواند برای مدرسان و توسعه‌دهندگانی که قصد دارند API درگاه‌های پرداخت را به دانشجویان آموزش دهند یا پروژه‌های خود را بدون ریسک مالی تست کنند، بسیار مفید و کاربردی باشد.

✅ گام پنجم: بررسی نتیجه تأیید پرداخت
پس از ارسال درخواست تأیید (Verification)، سرور پاسخ مشخصی ارسال می‌کند که وضعیت نهایی تراکنش را مشخص می‌نماید. این پاسخ معمولاً به صورت یک آبجکت JSON شامل اطلاعاتی مانند Status و RefID (در صورت موفقیت‌آمیز بودن تراکنش) بازگردانده می‌شود.
در این مرحله، اگر مقدار Status برابر با 100 باشد، به این معناست که تراکنش با موفقیت در محیط تست شبیه‌سازی شده و روند پرداخت کامل و بدون خطا طی شده است.
🔸 نمونه پاسخ موفق:

{
  "Status": 100,
  "RefID": 123456789
}

در این پاسخ:
•    مقدار Status = 100 به معنای موفقیت‌آمیز بودن پرداخت است.
•    مقدار RefID کد پیگیری یا رسید تراکنش است که در حالت واقعی، برای ثبت سوابق یا پیگیری‌های بعدی کاربرد دارد
با این پنج گام ساده اما مهم، فرآیند تست و شبیه‌سازی درگاه پرداخت با استفاده از ابزار Postman به‌صورت کامل انجام شده و شما می‌توانید با اطمینان، عملکرد صحیح درگاه را پیش از ورود به محیط واقعی بررسی نمایید.
در پلتفرم آموزشی ماراد، ما معتقدیم که یادگیری مهارت‌های فنی، باید هم قابل‌فهم باشد و هم کاملاً عملی. به همین دلیل چنین آموزش‌هایی می‌توانند هم برای توسعه‌دهندگان و هم برای مدرسانی که به دنبال آموزش مفاهیم API و درگاه‌های پرداخت هستند، بسیار مؤثر واقع شوند.

🔸 بخش پنجم: چالش‌ها و نکات مهم در تست درگاه پرداخت
هرچند شبیه‌سازی تراکنش‌های مالی با ابزارهایی مانند Postman می‌تواند فرآیند توسعه و تست را به‌مراتب ساده‌تر و امن‌تر کند، اما رعایت برخی نکات کلیدی و در نظر گرفتن چالش‌های احتمالی، برای جلوگیری از خطاهای ناخواسته یا سوءبرداشت، ضروری است:

🔹 ۱. فقط در محیط تست (Sandbox) آزمایش کنید
هرگونه تست یا شبیه‌سازی تراکنش باید صرفاً در محیط امن و کنترل‌شده‌ی تست انجام شود. ورود به محیط عملیاتی (Production) بدون هماهنگی و هدف مشخص می‌تواند مشکلات جدی امنیتی و حقوقی به‌همراه داشته باشد و حتی در مواردی منجر به مسدود شدن درگاه شود.

🔹 ۲. شبیه‌سازی تراکنش جای تقلب را نمی‌گیرد
ایجاد خرید فیک صرفاً با هدف ارزیابی عملکرد سیستم در شرایط مختلف صورت می‌گیرد و نباید به‌عنوان راهکاری برای دست‌کاری اطلاعات یا جعل تراکنش در محیط واقعی استفاده شود. هدف از این فرآیند، بهینه‌سازی توسعه و تست سیستم‌های پرداخت در مرحله قبل از انتشار است.

🔹 ۳. توجه به تفاوت ساختار درگاه‌ها
درگاه‌های پرداخت مختلف ممکن است ساختار JSON، آدرس‌های API، و حتی روش احراز هویت متفاوتی داشته باشند. بنابراین هنگام تست، مستندات رسمی همان درگاه را با دقت بررسی کرده و تنظیمات درخواست‌های خود را بر اساس آن سفارشی‌سازی کنید.
در ماراد، ما باور داریم درک درست از ابزار و فرآیندهای تست، نه‌تنها باعث تسلط بیشتر بر مفاهیم می‌شود، بلکه از بروز خطاهای جبران‌ناپذیر در پروژه‌های واقعی جلوگیری می‌کند. بنابراین توصیه می‌کنیم همیشه دانش فنی خود را به‌روز نگه دارید و تست را به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از توسعه حرفه‌ای در نظر بگیرید.

🔹 جمع‌بندی
فرآیند تست درگاه پرداخت، یکی از مراحل کلیدی در توسعه سامانه‌های مالی و فروشگاهی است که اگر به‌درستی انجام شود، می‌تواند از بروز بسیاری از خطاهای فنی و مالی در محیط عملیاتی جلوگیری کند. استفاده از ابزارهایی مانند Postman، به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به راه‌اندازی کامل فرانت‌اند یا زیرساخت نهایی، عملکرد APIهای پرداخت را به‌صورت دقیق، سریع و ایمن مورد بررسی قرار دهند.

از شبیه‌سازی تراکنش‌های موفق گرفته تا ارزیابی پاسخ‌های مختلف سرور، Postman به‌عنوان ابزاری قدرتمند و در دسترس، به ویژه برای تیم‌های فنی، QA و استارتاپ‌هایی که در مراحل اولیه پیاده‌سازی درگاه پرداخت هستند، راهکاری بسیار موثر و قابل‌اعتماد محسوب می‌شود.

در ماراد نیز ما بر این باوریم که تسلط بر ابزارهای تست و شناخت روند دقیق تراکنش، نه تنها سرعت توسعه را افزایش می‌دهد، بلکه به‌عنوان عاملی تعیین‌کننده در بهبود کیفیت تجربه کاربر و امنیت پرداخت‌های آنلاین نقش ایفا می‌کند.